مواد تشکیل دهنده ی ظروف یکبار مصرف PS چیست ؟
امروزه تقریبا در هر مکان و هر زمانی شما اسم ظروف یکبار مصرف را می شنوید و کاربرد آنها را در زندگی روزمره میبیند و نمیتوانید مفید بودن آنها را در بسیاری از موقعیتها انکار کنید. از بین همه ی ظروف، ظروف ساخته شده از پلی استایرن یا همان ظروف یکبار مصرف PS پرکاربردترین هستند. در این مقاله قصد داریم با پلی استایرن آشنا شویم، از کاربرد آن تا بررسی مضرات احتمالی که ممکن است وجود داشته باشد.
همان پلی استایرن چیست؟
به اختصار به آن PS می گویند، معمولا به دو شکل تولید می شود. فوم و پلاستیک سخت. این دو شکل از PS خواص فیزیکی یکسانی از خود نشان نمیدهند و در نتیجه کاربردهای مختلفی دارند.
دارای فرمول شیمیایی: (C 8 H 8) N می باشد. دمای ذوب آن 210 تا 249 درجه ی سانتیگراد نیز می باشد. دمای قالب گیری تزریقی معمولی آن 38 تا 66 درجه ی سانتیگراد است. دارای استحکام کششی 53 مگا پاسکال و استحکام خمشی 83 مگا پاسکال می باشد.
PS یک پلاستیک شفاف است که همچنین سبک وزن و ارزان نیز می باشد. این ویژگی ها به محبوبیت آن در صنایع مختلف، از انواع ظروف یکبار مصرف PS تا محصولات خانگی، تولید و ماشین آلات کمک می کند. PS را میتوان با مواد افزودنی مخلوط کرد یا با پلاستیک های دیگر ترکیب کرد تا خواص مواد آن را بهبود بخشید تا برای قالب گیری تزریقی سازگارتر شود.
بسته به آرایش پلیمری آن میتواند یک ماده ترموپلاستیک یا ترموست باشد، ترموست ها را نمیتوان بعد از شکل گیری اولیه دوباره ذوب کرد، اما ترموپلاستیک ها را میتوان چندین بار ذوب کرد و دوباره استفاده کرد. به همین دلیل میتوان از آن در قالب گیری تزریقی استفاده کرد و متعاقبا بازیافت کرد.
بنابراین هم به عنوان یک پلاستیک جامد معمولی و هم به شکل یک ماده فوم سفت و سخت موجود است. این نوع پلاستیک در محصولات مصرفی مختلفی کاربرد دارند و همچنین برای بسته بندی های تجاری مفید است.
فرم پلاستیکی جامد آن معمولات در کابردهای تجهیزات پزشکی مانند لوله های آزمایشی، یا در موارد روزمره مانند محفظه آشکارسازهای دود، پاکت سی دی دیده می شوند.
فرم فوم پلی استایرن اغلب به عنوان ماده ی بسته بندی استفاده می شود. اگر تا بحال یک تلویزیون جدید یا یک قطعه مهم از تجهیزات خریداری کرده باشید احتمالا یک محفظه پلی استایرن سفارشی را باز کرده اید. یا به طور مشابه احتمالا پلاستوفوم را که به عنوان پرکننده بین اقلام در زمان حمل و نقل استفاده می شود را دیده اید. همچنین در ظروف یک بار مصرف پاکت بیرون بر رستورانها نیز از آن استفاده می شود.
پلی استایرن چه ویژگی هایی دارد؟
اکنون که میدانیم این ماده علاوه بر ظروف یکبار مصرف PS برای چه موارد دیگری استفاده می شود اجازه دهید برخی از خواص کلیدی آن را بررسی کنیم، یک پلاستیک با دوام و در عین حال سبک وزن است و اجزای آن با داشتن انواع مختلف هر کدام مزایا و کاربردهای منحصر به فرد خود را دارند و تغییرات را به خوبی تحمل می کنند و از نظر ابعادی نیز پایدار میمانند.
یک ویژگی مفید اصلی در مورد این ماده این است که آنها را میتوان تا نقطه ذوب خود گرم کرد، سرد کرد و دوباره بدون تخریب قابل توجه دوباره گرم کرد. به جای سوختن، ترموپلاستیک ها به مایع گرم می شوند که به آنها اجازه میدهد به راحتی قالب گیری تزریقی و سپس بازیافت شوند. در مقابل پلاستیک های گرما سخت پس از این که به شکل جامد تغییر میکنند تبدیل به حالت اولیه نمی شوند.
یا پلاستیک های ترموست را فقط یک بار می توان گرم کرد. معمولا در طی فرایند قالب گیری تزریقی اولین گرمایش باعث می شود که مواد ترموست گیر کنند و در نتیجه یک تغییر شیمیایی ایجاد شود که قابل برگشت نیستند. اگر بخواهید یک پلاستیک گرما سخت را برای بار دوم به دمای بالا گرم کنید به سادگی می سوزد. این ویژگی باعث میشود که مواد ترموست انتخاب بدی برای بازیافت باشند.
از دیگر ویژگی های آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کم هزینه بودن
ثبات ابعادی خوب
قدرت دی الکتریک خوب
همه کاره بودن و پردازش آسان
پر کاربرد بودن
شفافیت (عمدتا مات رنگی، میتواند شفاف نیز باشد)
تطبیق پذیری(می تواند سفت یا فوم باشد)
استحکام (سفتی قابل توجه در هر دو نوع فوم و جامد)
مانع رطوبت عالی برای محصولات با ماندگاری کوتاه
هدایت حرارتی کم و خواص عایق استثنایی به شکل فوم شده
سهولت در شکل گیری، چرخه ی حرارت طولانی تر
چرا پلی استایرن پر کاربرد است؟
پلی استایرن به عنوان فوم بسیار پر کاربرد است و در صنعت بسته بندی پیشرو است همچنین به عنوان یک پلاستیک کاربردهای گسترده ای دارند. برای سالهای متمادی پلی استایرن یا همانطور که اغلب به آن استایرن می گویند به عنوان ماده ی اولیه استفاده می شد. از بین ظروف یکبار مصرف نیز، ظروف یکبار مصرف PS بیشتر کاربرد دارند.
اشکال رایج آن:
ظروف یکبار مصرف، فنجان، بشقاب، کاسه و کارد و چنگال
ظروف مرغ و گوشت
کاور سی دی
کارتن های تخم مرغ
بطری های دارو مثل آسپیرین
پاکت پلاستیکی سس های کوچک
انواع مختلف پلی استایرن چیست؟
دو نوع رایج :
پلی استایرن همه منظوره GPPS : یک هموپلیمر سخت و شکننده است که به طور طبیعی شفاف است اما می تواند رنگی باشد.
پلی استایرن مقاوم: مات است و بسیار کمتر از نوع قبلی شکننده است و حاوی یک اصلاح کننده ضربه لاستیکی پلی بوتادین است.
با توجه به انواع گرید از آنها در قسمتهای مختلف استفاده میکنند. به طور مثال از GPPS در بسته بندی مواد غذایی مانند گوشت و سبزیجات، پاکت های سی دی و بسته بندی هایی که شفاف هستند استفاده می شود. در تولید ظرفهای نگهدارنده ی محصولات آرایشی، بسته بندی تجهیزات عکاسی و فیلم از گرید تزریقی استفاده می کنند.
به دیگر موارد میتوان استفاده ی آن در ساخت نوار درب یخچال، ساخت گلدان و انواع ظروف یکبار مصرف PS اشاره کرد. همانطور که قبلا اشاره کردیم، به علت سبک وزن بودن، قیمت مناسب و در دسترس بودن آن در موارد مختلفی کاربرد دارند.
معایب پلی استایرن چیست؟
بسیار خنثی است این به معنی است که به خوبی با محلول های اسیدی یا بازی واکنش نمی دهدو این ویژگی باعث می شود پلی استایرن برای مدت طولانی در محیط طبیعی دوام بیاورد که خطری برای محیط زیست به حساب می آید. زیرا موادی که از این ماده برای ساخت آنها استفاده می شود دارای عمر مفید بسیار کوتاه می باشند. نکته ای که در اینجا می توان به آن اشاره کرد این است که پلی استایرن در تماس با مواد کلردار یا سایر مواد هیدروکربنی نسبتا سریع حل می شود.
خواص شیمیایی و فیزیکی PS :
پلی استایرن از نظر فیزیکی و شیمیایی با دیگر پلاستیک ها تفاوت زیادی دارد و این تفاوت ها به دلیل ساختار پیچیده ی اتصالات آن است. داشتن حالت نرم، انعطاف پذیر بالا و ظاهر فوم مانند آن به دلیل ساختار اتصالات می باشد.
پلی استایرن دارای ظاهری شیشه ای و درخشان است و ساختاری بی نظم دارد. به دلیل ظاهر شیشه ای حتی به آن پلیمر استایرن کریستالی نیز می گویند. همچنین به دلیل سبک بودن توانایی شناور ماندن روی آب را نیز دارد که همین ویژگی باعث می شود برای ساختن تخته های شنا مناسب باشند.
از دیگر ویژگی های آن می توان به این اشاره کرد که در هنگام افزایش دما، پیوندهای ضعیف میان زنجیره های پلیمر ضعیف تر می شود و زنجیره ها دچار لغزندگی می شوند. به همین دلیل پلی استایرن در دمای بالا بسیار نرم تر می شود.
همانطور که قبلا نیز به آن اشاره کردیم پلی استایرن ها خنثی هستند و از نظر شیمیایی بی اثر هستند. با بسیاری از مواد واکنش نشان نمیدهند. البته در حلال هایی که حاوی استون هستند مانند اسپری های رنگ حل می شوند.
از دیگر ویژگی های شیمیایی آن می توان به این اشاره کرد که به شدت اشتعال زا هستند. در هنگام سوختن ذرات کربن تولید می کنند.
کاربردهای پلی استایرن چیست؟
برای تولید جعبه های یخی، فنجان های نوشیدنی گرم یا بسته بندی فوم
بلوک های بزرگ
ورق هایی برای عایق حرارتی
به دلیل ویژگی های نوری خود در ساخت شیشه های نشکن، عدسی ها و پنجره ها میتواند کاربرد داشته باشد.
قطعات پلی استایرن را میتوان در معرض چاپ با کیفیت بالا قرار داد و چاپ مستقیم لیبل برای تولید ظروف جذاب امکان پذیر است.
پلی استایرن ها همچنین در ساخت مبلمان، لوازم خانگی، اتومبیل، اسباب بازی و وسایل خانه نیز استفاده می شوند.
تفاوت بین ظروف یکبار مصرف PS با دیگر ظروف در چیست؟
پلی استایرن نیز مثل پروپلین دارای ترکیبات شفاف هستند و با توجه به نیاز تولید کننده میتواند مات یا رنگی شود. ظروف یکبار مصرف PS به نسبت PP دارای مقاومت کمتری هستند، اما با توجه به انعطافی که پلی استایرن دارد در صنایع غذایی و بسته بندی بیشتر استفاده می شود. برای غذاهای گرم و یا چرب بهتر است از ظروف یکبار مصرف PS استفاده نکنید.
اولین ظروف یکبار مصرف از جنس پلی استایرن بوده و در حال حاضر هم همانطور که گفته شد بسیار پرکاربرد هستند، از رنگ سفید مات آن که نرم و انعطاف پذیر است ببرتی صنایع لبنی و از کریستالی آن که رنگی شیشه ای دارد برای تولید ظروف یکبار مصرف شیشه ای استفاده میکنند که بسیار حساس و شکننده می باشند و بیشتر برای مایعات از آن استفاده می کنند.
از نظر سلامتی ظروف یکبار مصرف PP به نسبت پلی استایرن ها ایمن تر هستند چون ظروف یکبار مصرف PS در مواجه با گرما و حرارت مواد سمی آزاد میکنند.
آیا ظروف یکبار مصرف PS قابل بازیافت هستند؟
معمولا برای ساخت فنجان های یکبار مصرف، بسته بندی بادام زمینی، برخی ظروف یکبار مصرف از پلاستیک PS استفاده می شود و گاهی اوقات با توجه به شرایط و نوع آن میتوانند بازیافت شوند. اما گاهی به دلیل چگالی و آلودگی ممکن است بازیافت نشوند. اغلب با غذا و نوشیدنی ترکیب شده است و این آلودگی تمیز کردن آن را دشوار میکند.
آیا ظروف یکبار مصرف PS در مواجه با گرما سمی می شوند؟
به طور کلی پلی استایرن غیر سمی و بی بو است. این یک پلاستیک غالب در صنعت بسته بندی مواد غذایی است. قابل اشتعال است و مشابه سایر ترکیبات آلی است که در هنگام سوختن دی اکسید کربن از خود ساطع می کند.
بدون دیدگاه